ยสฺส นตฺถิ อุปมา กฺวจีติฯ ยสฺสาติ นิพฺพานสฺสฯ นตฺถิ อุปมาติ อุปมา นตฺถิ, อุปนิธา นตฺถิ, สทิสํ นตฺถิ, ปฏิภาโค นตฺถิ, น สติ น สํวิชฺชติ นุปลพฺภติฯ กฺวจีติ กฺวจิ กิมฺหิจิ กตฺถจิ อชฺฌตฺตํ วา พหิทฺธา วา อชฺฌตฺตพหิทฺธา วาติ – ยสฺส นตฺถิ อุปมา กฺวจิฯ
อทฺธา คมิสฺสามิ น เมตฺถ กงฺขาติฯ อทฺธาติ เอกํสวจนํ นิสฺสํสยวจนํ นิกฺกงฺขวจนํ อทฺเวชฺฌวจนํ อทฺเวฬฺหกวจนํ นิโยควจนํ อปณฺณกวจนํ อวิรทฺธวจนํ อวตฺถาปนวจนเมตํ – อทฺธาติฯ คมิสฺสามีติ คมิสฺสามิ อธิคมิสฺสามิ ผสฺสิสฺสามิ สจฺฉิกริสฺสามีติ – อทฺธา คมิสฺสามิฯ น เมตฺถ กงฺขาติฯ เอตฺถาติ นิพฺพาเน กงฺขา นตฺถิ, วิจิกิจฺฉา นตฺถิ, ทฺเวฬฺหกํ นตฺถิ, สํสโย นตฺถิ, น สติ น สํวิชฺชติ นุปลพฺภติ, ปหีโน สมุจฺฉินฺโน วูปสนฺโต ปฏิปฺปสฺสทฺโธ อภพฺพุปฺปตฺติโก ญาณคฺคินา ทฑฺโฒติ – อทฺธา คมิสฺสามิ น เมตฺถ กงฺขาฯ
เอวํ มํ ธาเรหิ อธิมุตฺตจิตฺตนฺติฯ เอวํ มํ ธาเรหีติ เอวํ มํ อุปลกฺเขหิฯ อธิมุตฺตจิตฺตนฺติ นิพฺพานนินฺนํ นิพฺพานโปณํ นิพฺพานปพฺภารํ นิพฺพานาธิมุตฺตนฺติ – เอวํ มํ ธาเรหิ อธิมุตฺตจิตฺตนฺติฯ เตนาห เถโร ปิงฺคิโย –
‘‘อสํหีรํ อสํกุปฺปํ, ยสฺส นตฺถิ อุปมา กฺวจิ;
อทฺธา คมิสฺสามิ น เมตฺถ กงฺขา, เอวํ มํ ธาเรหิ อธิมุตฺตจิตฺต’’นฺติฯ
ปารายนานุคีติคาถานิทฺเทโส อฏฺฐารสโมฯ
ปารายนวคฺโค สมตฺโตฯ
ขคฺควิสาณสุตฺโต
ขคฺควิสาณสุตฺตนิทฺเทโส